Prowadzenie procedur przysposobienia oraz przygotowanie osób zgłaszających gotowość do przysposobienia dziecka, stanowi wyłączną kompetencję ośrodka adopcyjnego i odbywa się w oparciu o:
- ustawę z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020, poz. 1359 z póź.zm.)
- ustawę z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U.z 2022, poz.447 z póź. zm.)
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkolenia dla kandydatów do przysposobienia dziecka (Dz.U. z 2011, nr 272, poz. 1610)
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 sierpnia 2023 r. w sprawie wzoru kwestionariusza wywiadu adopcyjnego oraz wzoru karty dziecka, w tym metryki prowadzenia sprawy (Dz.U. z 2023, poz.1828).
Przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej dobra.
Wymagania stawiane wobec kandydatów do przysposobienia:
- Przysposobić może osoba mająca zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego.
- Posiadanie przez kandydatów pozytywnej opinii kwalifikacyjnej i świadectwa ukończenia szkolenia wydanych przez ośrodek adopcyjny, chyba że obowiązek ten ich nie dotyczy.
- Wspólnie przysposobić mogą tylko małżonkowie lub osoba samotna. Możliwe jest przysposobienie dziecka współmałżonka.
- Kierowanie się dobrem dziecka i posiadanie przez kandydatów odpowiedniej motywacji do przysposobienia dziecka lub dzieci.
- Odpowiednia różnica wieku między przyszłym rodzicem a dzieckiem, która daje szansę na sprawowanie opieki nad dzieckiem do osiągnięcia przez nie pełnoletności.
- Tworzenie stabilnego związku małżeńskiego (staż małżeński minimum 2 lata ) opartego na szacunku i miłości.
- Dojrzałość do decyzji obojga małżonków i jednomyślność w podjęciu decyzji o adopcji.
- Miejsce zamieszkania (zwykłego pobytu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. (Jeżeli przysposobienie wiąże się z przemieszczeniem dziecka poza granice Polski to realizowana jest procedura adopcji zagranicznej).
- Stan zdrowia (fizyczny i psychiczny) umożliwiający opiekę nad dzieckiem potwierdzony stosownymi zaświadczeniami lekarskimi. W uzasadnionych przypadkach konieczne jest przedstawienie przez kandydata dodatkowego zaświadczenia lekarskiego wystawionego przez lekarza specjalistę o braku przeciwwskazań zdrowotnych do przysposobienia dziecka i sprawowania nad nim właściwej opieki.
- Niekaralność kandydatów potwierdzona informacją z Krajowego Rejestru Karnego oraz Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym.
- Kandydatami nie mogą być osoby, w stosunku do których orzeczono prawomocnym orzeczeniem sądu o pozbawieniu, zawieszeniu lub ograniczeniu władzy rodzicielskiej.
- Kandydaci posiadają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło dochodu zapewniające dziecku możliwość jego prawidłowego rozwoju (zaświadczenie o wysokości zarobków, o dochodach z gospodarstwa rolnego, kserokopia zeznania rocznego
PIT ). - Kandydaci podpisują kontrakt wyrażając zgodę na poddanie się procedurze adopcyjnej.
- Informacje składane przez kandydatów do przysposobienia dziecka są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Kandydaci składają oświadczenie, iż świadomi są odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń.
Spis wymaganych dokumentów do przysposobienia dziecka
- Życiorys każdego z kandydatów zawierający w szczególności informacje:
- wykształcenie
- zawód
- miejsce pracy
- dzieci pozostające na utrzymaniu, w tym pod władzą rodzicielską, wraz z danymi o ich wieku, stanie zdrowia i rozwoju
- wyznanie i pochodzenie etniczne.
- Odpis zupełny aktu małżeństwa, a w przypadku osoby niepozostającej w związku małżeńskim – odpis zupełny aktu urodzenia.
- Zdjęcia kandydatów.
- Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia każdego z kandydatów wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zawierające dane o stanie zdrowia pozwalające na stwierdzenie, że kandydat może sprawować właściwą opiekę nad dzieckiem (druk).
- Zaświadczenie o zatrudnieniu, oświadczenie o wykonywaniu działalności gospodarczej, oświadczenie o przychodowości gospodarstwa rolnego, kopia decyzji ustalającej prawo do emerytury bądź renty – w przypadku osób pobierających emeryturę lub rentę ze wskazaniem wysokości osiąganych z tego tytułu dochodów.
- Odpisy aktów stanu cywilnego potwierdzające stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa ze zgłoszonym do przysposobienia dzieckiem – o ile taki stosunek istnieje.
- Oświadczenia kandydatów dotyczące pozbawienia, zawieszenia lub ograniczenia władzy rodzicielskiej.
- Dobrowolnie przedkładane referencje.
Etapy przygotowania do adopcji
I. Etap wstępny
Spotkanie pierwsze – zgłoszenie się kandydatów, udzielenie im podstawowych informacji na temat procedury adopcyjnej, wymaganych dokumentów oraz czasu trwania poszczególnych etapów przygotowania do pełnienia roli rodziców adopcyjnych. Kandydaci wpisani zostają do rejestru osób zgłaszających się do ośrodka, uzupełnienie kwestionariusza pierwszej rozmowy, podpisanie przez kandydatów oświadczenia zgody na przetwarzanie przez ośrodek danych osobowych.
Spotkanie drugie – kandydaci zgłaszają się do ośrodka z dokumentami, uzupełniają wniosek i podpisują kontrakt
II. Diagnoza – poddanie się ocenie wstępnej
- Diagnoza psychologiczno – pedagogiczna – w tym wstępna ocena motywacji
- Wywiad adopcyjny – wywiad w miejscu zamieszkania kandydatów
- Kwalifikacja wstępna – sporządzenie wstępnej oceny kandydatów dopuszczającej do udziału w szkoleniu.
III. Szkolenie
- Spotkania grupowe – prowadzone w formie warsztatowej
- Zajęcia indywidualne – spotkania, których celem jest wzmacnianie prawidłowej motywacji do przysposobiania dziecka
- Indywidualne konsultacje – spotkania kandydatów z pracownikami ośrodka
- Spotkania panelowe – spotkania ze specjalistami m.in. z prawnikiem, lekarzem pediatrą, psychiatrą
IV. Kwalifikacja
Dokonuje jej Komisja Kwalifikacyjna Ośrodka, potwierdzeniem kwalifikacji jest wydanie opinii kwalifikacyjnej na rodzinę adopcyjną.
Opinia kwalifikacyjna może być pozytywna – kandydaci spełniają wymagania niezbędne do przysposobienia dziecka lub negatywna – kandydaci nie spełniają wymagań niezbędnych do przysposobienia dziecka. Pozytywna opinia kwalifikacyjna ważna jest przez okres 36 miesięcy licząc od dnia jej sporządzenia, chyba że w tym okresie Ośrodek wyda negatywną ocenę kwalifikacyjną.
V. Oczekiwanie na propozycję dziecka
Uaktualnianie swoich danych niezbędnych do procedury adopcyjnej
VI. Kontakty z dzieckiem
- Propozycja dziecka – pracownik Ośrodka przekazuje kandydatom wszelkie informacje i dane o dziecku, które są aktualnie w posiadaniu Ośrodka. Jeśli rodzice wstępnie zaakceptują dziecko, otrzymują propozycję spotkania z nim.
- Pierwszy kontakt z dzieckiem – odbywa się pod opieką psychologa, pedagoga za zgodą opiekuna prawnego dziecka.
- Kolejne spotkania z dzieckiem – utrzymywanie kontaktu z dzieckiem według ustaleń, który jest monitorowany przez pracowników Ośrodka.
VI. Procedury prawne
- Złożenie dokumentów do sądu rodzinnego
- Okres preadopcji – powierzenie pieczy i opieka nad dzieckiem w miejscu zamieszkania kandydatów – pracownicy ośrodka nadzorują przebieg osobistej styczności z dzieckiem.
- Sprawa o przysposobienie
VII. Opieka postadopcyjna
Dobrowolne utrzymywanie kontaktu rodziny z ośrodkiem – udział w różnych imprezach organizowanych przez ośrodek /Dzień Dziecka, Mikołajki, wspólne kolędowanie/ oraz w sytuacji problemów na wniosek rodziny udzielanie pomocy, poradnictwo indywidualne, grupa wsparcia, konferencje tematyczne.
Ośrodek adopcyjny, realizując zadania związane z prowadzeniem procedur przysposobienia, przetwarza informacje dotyczące kandydatów do przysposobienia dziecka w następującym zakresie:
- Imię i nazwisko.
- Obywatelstwo.
- Adres miejsca zamieszkania i zwykłego pobytu.
- Data urodzenia
- numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość.
- Stan cywilny.
- Wykształcenie.
- Zawód.
- Miejsce pracy.
- Warunki mieszkaniowe.
- Źródła i wysokość dochodu.
- Dane o stanie zdrowia niezbędne do stwierdzenia, że osoba może sprawować właściwą opiekę nad dzieckiem, wynikające z zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia wystawionego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
- Informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Figurowanie albo niefigurowanie w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym.
- Dzieci pozostające na utrzymaniu, w tym pod władzą rodzicielską wraz z danymi o ich wieku, stanie zdrowia i rozwoju – w celu doboru rodziny przysposabiającej właściwej ze względu na potrzeby dziecka.
- Wyznanie i pochodzenie etniczne – w celu doboru rodziny przysposabiającej właściwej ze względu na potrzeby dziecka.
- Dobrowolnie przedłożone przez kandydata referencje.
- Stosunek pokrewieństwa i powinowactwa ze zgłoszonymi do przysposobienia dziećmi.
- Numer telefonu i adres poczty elektronicznej.
- Inne informacje wynikające z przeprowadzonego wywiadu adopcyjnego.
Szkolenie
Szkolenie odbywa się według autorskiego programu Diecezjalnego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Toruniu – „Adopcja jako dar miłości”.
Zakres programowy szkolenia określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkolenia dla kandydatów do przysposobienia dziecka obejmuje:
- Elementy prawa rodzinnego,w szczególności dotyczące przysposobienia.
- Warsztaty z zakresu wzmacniania prawidłowej motywacji kandydatów do przysposobienia dziecka.
- Zagadnienia przeżywania i radzenia sobie ze stratą w kontekście niemożności posiadania biologicznego potomstwa lub utraty dziecka.
- Problemy dotyczące rozwoju dziecka wychowywanego poza rodziną naturalną, w tym wpływu przebiegu okresu życia płodowego, sytuacji kryzysowych i występowania przemocy w rodzinie na zachowanie i rozwój dziecka.
- Podstawy wiedzy o zdrowiu dziecka, profilaktyce prozdrowotnej, objawach sygnalizujących choroby i postępowaniu w takich przypadkach.
- Metody stymulowania rozwoju psychofizycznego dziecka.
- Podstawy pielęgnacji i rozwoju psychomotorycznego niemowląt.
- Metody budowania poczucia własnej wartości u dziecka.
- Zagadnienia z zakresu wspomagania rozwoju dziecka z problemami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania.
- Z zakresu wspomagania rozwoju dziecka z zaburzeniami rozwojowymi, w tym dziecka z alkoholowym zespołem płodowym FAS.
- Zagadnienia z zakresu wspomagania rozwoju dziecka niepełnosprawnego.
- Warsztaty umiejętności wychowawczych, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb dzieci, w szczególności z uwagi na ich wiek.
- Problematykę roli więzi emocjonalnych w rodzinie, kształtowanie się więzi w rodzinach adopcyjnych oraz typów przywiązania i ich konsekwencji dla rozwoju dziecka.
- Z zakresu przygotowania dzieci własnych do zmiany ich sytuacji rodzinnej w chwili przyjęcia dziecka do rodziny.
- Problematykę jawności adopcji – prawdy o pochodzeniu dziecka.
- Formy pomocy i wsparcia dla rodzin adopcyjnych.
Diecezja Toruńska
Województwo Kujawsko-Pomorskie
